Wilde oregano (Origanum vulgare)

Wilde oregano (Origanum vulgare) is een plant die behoort tot de familie van lipboemigen (Lamiaceae) waartoe ook rozemarijn, tijm en munt behoren. De meest krachtige wilde origanumvariëteiten groeien in de oostelijke mediterrane berggebieden op een kalkrijke grond. Origanum is de klassieke Griekse naam en is mogelijk afgeleid van de woorden ‘Oros’ (‘Berg’) en ‘Ganos’ (‘Vreugde’) die verwijzen naar de mooie verschijning van de plant in de bergen. Maar het kan ook afkomstig zijn van ‘Origanon’ dat ‘bitter kruid’ betekent.

Wilde oregano, verwarrend genoeg ook wel ‘wilde marjolein’ genoemd, is een kruid dat rijk is aan fenolen en datzich kenmerkt door een pittige bittere smaak met een lichte warmtesensatie. Dit in tegenstelling tot echte marjolein (Origanum majorana), dat ook wel zoete oregano wordt genoemd en veel in de keuken wordt gebruikt, maar minder rijk is aan therapeutische substanties.

De meest onderzochte inhoudsstof van wilde oregano is de fenolische monoterpeen carvacrol met een sterke antimicrobiële werking. De oude Egyptenaren gebruikten oregano al om voeding te conserveren en wonden mee te reinigen. De belangrijkste therapeutische toepassing van wilde oregano-olie is de bestrijding van gastro-intestinale schimmel- en parasitaire infecties.

Essentiële oliën worden door planten geproduceerd om zich te beschermen tegen micro-organismen, om bepaalde insecten aan te trekken die nodig zijn voor de bestuiving én als signaalmolecuul. Onderzoek wijst uit dat essentiële oliën voor de mens zeer heilzaam kunnen zijn. Wilde oregano-olie bestaat uit een zeer complex mengsel van verbindingen, waarbij de belangrijkste bestanddelen terpenen zijn, over het algemeen mono- en sesquiterpenen. De belangrijkste terpenen die in de verschillende soorten oregano worden geïdentificeerd, zijn carvacrol, thymol, ?-terpineen en p-cymeen terwijl ook terpineen-4-ol, linalool, ß-myrceen, trans-sabineenhydraat en ß-caryofylleen aanwezig zijn [1]. Carvacrol is een fenolische monoterpeen en is de meest onderzochte inhoudsstof, waaraan veel gezondheidsbevorderende effecten worden toegeschreven.

Antibacterieel

Vooral onderzoek naar het voorkomen van voedselbederf en groei van pathogenen heeft aangetoond dat carvacrol en thymol effectief zijn in het doden of decimeren van (via voedsel overdraagbare) bacteriën [2].

Het bacteriedodend effect van carvacrol berust op het verhoogd doorlaatbaar maken van het celmembraan voor protonen en ionen, waardoor het zijn integriteit verliest en essentiële celcomponenten als nucleïnezuren en ATP weglekken [3]. Daarbij is bij Escherichia coli aangetoond dat carvacrol het enzym ATP-ase remt en heat shock protein (Hsp)60 en Hsp70 induceert [4]. Dit resulteerde in een afname van de motiliteit van de bacterie waarbij tevens de ontwikkeling van flagella (zweepstaartjes) werd geremd. Het antimicrobiële effect is in vitro al tegen vele tientallen micro-organismen aangetoond waaronder grampositieve bacteriën zoals Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus mutans en gramnegatieve bacteriën zoals Penicillium aeruginosa, Escherichia coli, Escherichia cloacae en Klebsiella pneumonia [5–12].

In-vitro-onderzoek toonde eveneens dat een natuurlijke mix van fenolen uit oregano een antibacterieel effect heeft op de Helicobacter pylori-bacterie die verantwoordelijk wordt gehouden voor veel soorten maagklachten en -ontstekingen [13]. Wilde oregano-olie kan de groei van Helicobacter pylori remmen via meerdere mechanismen zoals cytosolhyperaciditeit, onderbreking van de elektronentransportketen, membraandestabilisatie, disruptie van membraantransport en remming van ATP-ase, ionenkanalen en bacterieel metabolisme [13].

Antimycotisch

Oregano-olie is effectief in het bestrijden van schimmels zoals Candida albicans, Candida tropicalis en Candida glabrata die vaak voor infecties zorgen bij de mens [14,15]. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat carvacrol, het actieve bestanddeel van wilde oregano-olie, in staat is het celmembraan van de schimmel hyperpermeabel te maken en te depolariseren, wat leidt tot celdood [16]. Vervolgens zorgt carvacrol voor DNA-fragmentatie, activatie van metacaspase, toename van totale en mitochondriale reactive oxygen species (ROS, oftewel oxidatieve stress), en toename van calciumconcentraties in het cytosol en in de mitochondriën van Candida albicans [16]. In-vitro-onderzoek toonde aan dat zelfs zeer lage concentraties wilde oregano-olie al de vorming van kiembuisjes (pseudohyfe of germtubes) remt [17]. De vorming van kiembuisjes wordt algemeen beschouwd als de fenotypische verandering waarbij Candida invasieve eigenschappen gaat vertonen.

In vitro is het fungistatische en fungicide effect van wilde oregano-olie vergeleken met synthetisch carvacrol, olijfolie, amphotericine B en nystatine. De laatste twee waren in lagere concentraties effectief. De minimale concentratie om Candida albicans in vitro te doden was voor puur carvacrol echter tweemaal zo hoog als voor wilde oregano-olie [17]. Een olie-extract is mogelijk effectiever omdat het niet alleen carvacrol maar ook andere belangrijke actieve stoffen bevat die synergetisch met carvacrol werken.

Antiviraal

Carvacrol heeft een antivirale werking tegen meerder virussen waaronder het rotavirus en het respiratoire syncitiaal virus (RSV) [18]. Carvacrol beschadigt de virale structuur en het RNA van deze virussen. Wilde oregano-olie heeft ook een antivirale werking tegen het humaan immunodeficiëntie virus (HIV) [19]. Zowel de essentiële olie van wilde oregano als geïsoleerd carvacrol en thymol kunnen de hoeveelheid cholesterol in het viraal membraan aantasten waardoor HIV niet langer kan fuseren met menselijke cellen en zich daardoor niet kan repliceren. Uit in-vitro-onderzoek blijkt carvacrol ook een inhiberende werking te hebben op het herpes simplex virus (HSV)-2 [20]. Carvacrol remt daarbij de expressie van bepaalde transcriptiegenen, eiwitten en cytokinen in geïnfecteerde cellen die nodig zijn voor virusreplicatie [20].

Anti-parasitair

Wilde oregano-olie heeft een antiparasitaire werking tegen een aantal darmparasieten zoals Blastocystis hominis, Entamoeba hartmanni en Endolimax nana doordat het de adhesieve eigenschappen van de parasiet kan blokkeren [21]. In-vitro-onderzoek toonde ook de antiparasitaire eigenschappen van wilde oregano-olie tegen de Giardia lamblia-parasiet aan [22]. Wilde oregano-olie bleek een vergelijkbare werking te hebben als het klassieke antiparasitaire medicijn metronidazole [22] en werkte in vitro zelfs beter dan het medicijn tinidazole, dat tegen giardia wordt ingezet [23].

Verbetering darmmorfologie

Enkele onderzoeken bij dieren hebben aangetoond dat carvacrol en thymol de villus/crypt-ratio van de dunne darm verbetert [24,25]. De hoogte van de villi en de diepte van de cryptes en hun verhouding kan gebruikt worden als parameter van darmgezondheid. Een daling in de hoogte van de villi of een verminderde diepte van de cryptes kan leiden tot verminderde opname van nutriënten uit de dunne darm en wordt gezien bij inflammatoire aandoeningen van de darm zoals colitis ulcerosa [26].

Ontstekingsremmende werking

Carvacrol blijkt een krachtige remmer te zijn van de cyclo-oxygenase (COX)-2-expressie [27]. COX-2 is het meest bepalende enzym in de biosynthese van prostaglandines en dus in het aanzetten van een inflammatoire reactie. COX-2-expressie wordt gereguleerd door het vet- en glucosemetabolisme en transcriptiefactoren zoals peroxisome proliferator-activated receptor (PPAR)-? [28,29]. Cavacrol blijkt dan ook een belangrijke modulator van PPAR-? te zijn [30]. Oregano-olie blijkt ook een remmende werking te hebben op het NLRP3-inflammasoom [31]. De ontstekingsremmende effecten van wilde oregano zouden in potentie het metabolisme-ontregelende effect van stress op de mens kunnen verminderen.

Antioxidatieve werking

De antioxidatieve substanties in wilde oregano-olie zoals rozemarijnzuur, koffiezuur en diverse flavonoïden fungeren behalve direct als antioxidant tevens als iondonor voor weefselbeschermende peroxidases in het speeksel en de mucosa van het spijsverteringskanaal [32]. De antioxidatieve capaciteit en ORAC-score (Oxygen Radical Absorbance Capacity) van de essentiële olie van wilde oregano kan sterk variëren en is afhankelijk van onder meer de soort en het land van herkomst [33], maar heeft een gemiddelde score van 15.300 [34]. Ter vergelijking: citroen, dat veel in de keuken wordt gebruikt vanwege de antioxidatieve eigenschappen, heeft een gemiddelde ORAC-score van 1.225 [35].

Carvacrol werkt eveneens neuroprotectief door neuronen te beschermen tegen oxidatieve schade en door het remmen van apoptose van neuronen [36]. Door zijn antioxidatieve werking op de hersenen beschermt carvacrol ook tegen neurotoxiciteit en zorgt het voor een bescherming van de geheugenfunctie [37].

Vermindering celstress

In-vitro-onderzoek toonde aan dat carvacrol tot dusver de meest potente modulator is van de transient receptor potential (TRP)-kanalen in de cellen van zoogdieren [38]. TRP-kanalen zijn evolutionair geconserveerde celonderdelen die van groot belang zijn bij de sensorische transductie van visuele lichtprikkels, geluid, feromooneffecten, smaakperceptie, temperatuursensatie, pijnperceptie, perceptie van bijtende prikkelende substanties, renale Ca²⁺/Mg^2+-regulatie, tonus van glad spierweefsel, bloeddrukregulatie en handhaving van de redoxstaat van een cel [39]. Modulatie van deze kanalen door carvacrol resulteert in het verlagen van celstress. Meer specifiek moduleert carvacrol TRP Melastatin7 (TRPM7), TRP ankyrin 1, TRP vanilloid 3, en TRP canonical 1-kanalen. Zo zou carvacrol een potentiële kandidaat zijn voor het beperken van hersenschade als gevolg van ischemie en beschermen tegen perifere neurodegeneratieve processen in Schwanncellen via de modulatie van TRPM7 [40].

Bloeddrukverlagend

Carvacrol en thymol vertoonden in dieronderzoek een vasorelaxerend effect op aortaweefsel en mesenterische arteriën [41,42]. Carvacrol beïnvloedde de kaliumtransportkanalen betrokken bij de transductie van neurologische actiepotentialen in de endotheellaag van bloedvaten zoals de aorta [43]. Opening van deze kanalen leidt tot relaxatie van het glad spierweefsel.

Remming van elastase

Carvacrol, p-cymeen en thymol, aanwezig in wilde oregano-olie, kunnen de activiteit van human neutrophil elastase (HNE) remmen. HNE is een serineprotease dat wordt geproduceerd door onder meer neutrofielen tijdens een ontstekingsreactie. Excessieve expressie van HNE kan leiden tot emfyseem. Inhibitie van HNE in door de actieve bestanddelen van wilde oregano-olie suggereren dat deze werkzaam is bij COPD en emfyseem [44,45]. Dit werd reeds aan de hand van dieronderzoek bevestigd [46].

Bij eenmedicinale plantis er geen sprake vaneennoodzakelijke aanvoer via voedingsbronnen.Wilde oregano-olie bevat actieve bestanddelen die niet endogeen kunnen worden aangemaakt door de mens.

De stofwisseling van essentiële olie van wilde oregano is bij mensen weinig onderzocht. De essentiële oliën bevatten tot 85% vluchtige fenolische monoterpenen [47]. Terpenen zijn goed oplosbaar in olie maar over het algemeen zeer slecht oplosbaar in water waardoor verondersteld kan worden dat een oliematrix de opname van actieve componenten in wilde oregano bevordert.

De opname van carvacrol is tot 95% efficiënt, de stof wordt met name in de maag en duodenum opgenomen. In de lever wordt carvacrol gehydroxyleerd door het cytochroom P450-enzym CYP2A6 om vervolgens geconjugeerd te worden met glucuronzuur en sulfaat [48].

Bij wilde oregano-olie kan niet gesproken worden over een dagelijkse behoefte of een tekort.

Essentiële oliën zoals die van wilde oregano zijn complexe mengsels van vluchtige deeltjes die aanwezig zijn in aromatische planten. Deze deeltjes kunnen worden geïsoleerd door verschillende delen van de plant te distilleren of persen. De exacte samenstelling van de essentiële olie kan variëren naargelang de soort, het aanwezige ongedierte, bodemkwaliteit, geografische locatie, klimaat en seizoen waarin geoogst wordt. De wijze waarop de plant wordt gedroogd, de extractiemethode en welk deel van de plant er wordt gebruikt beïnvloeden eveneens de samenstelling [1].

De actieve stoffen in wilde oregano lossen goed op in olie, het is daarom aan te raden een oregano-extract te kiezen in een olie-matrix. Kies bij voorkeur een wilde oregano-olie die gestandaardiseerd is op carvacrol (bijvoorbeeld 62%).

Schimmelinfecties

Een onderzoek uit 2020 toonde aan dat oregano-olie (800 mg) even effectief is in het bestrijden van schimmelinfecties bij mensen met het metabool syndroom als klassieke antifungale medicijnen zoals nystatine, fuconazole en itraconazole [49]. Daarbij behaalde de groep die gebruikmaakte van de oregano-olie een beter resultaat op langere termijn ten opzichte van de groep die gebruikmaakte van de klassieke behandeling. Er was een groter risico op terugkerende infecties bij het gebruik van klassieke antifungale medicijnen, wellicht door het optreden van resistentie tegen deze medicijnen [49].

Parasitaire infecties

De inname van een oregano-olie-emulsie van 600 mg per dag gedurende 6 weken aan 14 patiënten met darmparasieten resulteerde in een complete eliminatie van de Entamoeba hartmanni en Endolimax nana-parasieten. Bij 8 patiënten kon de Blastocystis hominis-parasiet volledig worden geëlimineerd. Bij de overige 3 patiënten met Blastocystis hominis werd de parasiet na behandeling nog wel teruggevonden in de ontlasting, maar de hoeveelheid parasieten was gedaald. Bovendien verbeterden bij meerdere patiënten de gastro-intestinale symptomen die gepaard gaan met een parasitaire infectie [21].

Antibioticageassocieerde dysbiose en diarree

Antibioticagebruik kan leiden tot een overgroei aan Clostridium (C.) difficile in de darm, hetgeen de belangrijkste oorzaak is van onder meer antibioticageassocieerde diarree [50]. Onderzoek bij muizen toonde aan dat carvacrol beschermt tegen antibioticageassocieerde of C. difficile-geassocieerde diarree en dysbiose. Carvacrol zorgde voor een toename van gezondheidsbevorderende bacteriën zoals firmicuten en een afname van nadelige bacteriën zoals proteobacteriën, zonder daarbij de diversiteit van het microbioom in de darm te beïnvloeden [51].

Metabool syndroom

Het metabool syndroom ontstaat als gevolg van een chronische inflammatie, veroorzaakt door de productie van ontstekingsbevorderende cytokines door hypertrofisch en disfunctioneel vetweefsel [52]. Vervolgens gaat het metabool syndroom vaak gepaard met een dysbiose van het microbioom van de darm wat op zijn beurt kan leiden tot gastro-intestinale en immunologische problemen [53] [49]. Recent onderzoek bij mensen met het metabool syndroom heeft aangetoond dat essentiële olie van oregano een positieve invloed uitoefent op meerdere kenmerken van het metabool syndroom zoals gastro-intestinale klachten, dysbiose en infecties in de darm, vagina of blaas. Daarnaast verbeterde ook de fasehoek van de deelnemers; dit is een index voor de gezondheid van celmembranen en de cellulaire functie [53].

Astma of respiratoire klachten

Twee dubbelblind placebogecontroleerde onderzoeken met astmatische patiënten toonden aan dat de inname van 1,2 mg carvacrol per kilogram lichaamsgewicht per dag gedurende 2 maanden leidde tot de verbetering van de pulmonaire functie, vermindering van respiratoire klachten en een daling van de ontstekingsparameters in het bloed [54,55].

Zwangerschap

Het gebruik van oregano in medicinale doseringen is waarschijnlijk onveilig tijdens de zwangerschap. Het wordt mogelijk geacht dat oregano in hogere doseringen dan die in de voeding voorkomen een abortieve en baarmoederstimulerende werking heeft [47].

Lactatie

Er is onvoldoende informatie beschikbaar over de veiligheid van het gebruik van essentiële olie van oregano tijdens de lactatieperiode. Het gebruik van wilde oregano-olie wordt daarom afgeraden tijdens de lactatieperiode [56].

Bij dysbiose of antifungale toepassingen in de darm adviseren wij gebaseerd op practice-based evidence (toepassing in de praktijk) therapeutische doseringen rond de 30-60 mg wilde oregano-olie per dag, daarbij rekening houdend met de persoon, interacties en andere relevante factoren. Onder begeleiding van een gezondheidsprofessional kan deze dosering verhoogd worden. Klinische studies gebruikten reeds doseringen van 1,2 mg carvacrol per kilogram lichaamsgewicht per dag.

Oregano en oregano-olie worden beschouwd als een veilig voedingsadditief in Amerika en Europa. Oregano-olie met carvacrol als belangrijkste inhoudsstof blijkt in acute en chronische preklinische toxiciteitsmodellen niet toxisch te zijn [57].

Er zijn weinig ongewenste bijwerkingen bekend van wilde oregano-olie in de aanbevolen dosering. Bij sommige personen ontstaan gastro-intestinale ongemakken. Indien de essentiële olie van wilde oregano lokaal op de huid wordt toegepast, kan er mogelijk lokale dermatitis ontstaan. In zeldzame gevallen kan er een systemische allergische reactie optreden (anafylaxie) als gevolg van inname van oregano [47].

Anticoagulantia

In theorie kan oregano het risico op bloedingen verhogen indien het samen wordt ingenomen met bloedverdunnende medicatie [47].

Antifungale synergie

Antischimmelmedicatie

Wilde oregano-olie werd in twee in vitro studies effectief ingezet naast amphotericine B [58] en nystatine [59]. De studies concluderen dat er een synergetische interactie is tussen de medicijnen en de natuurlijke olie.

Probiotica
Probiotica kan mogelijk simultaan effectief werken naast wilde oregano-olie tegen fungale kolonisaties in het spijsverteringskanaal en in de mond. Zo laat in-vitro-onderzoek zien dat de stammen Lactobacillus paracasei, Lactobacillus rhamnosus en Lactobacillus fermentum het meest effectief waren om een orale candida-infectie tegen te gaan [60].

Bij candida-infecties in het spijsverteringskanaal is de combinatie van probiotica en wilde oregano mogelijk ook interessant. Zo laat een dierstudie zien dat maagulcer en candida-infecties sneller genezen als ze worden behandeld met probiotica. Lactobacillus acidophilus ondersteunt mogelijk de immuunrespons, maar heeft ook een antischimmelwerking [61].

Antibacteriële synergie

Thymus vulgaris

De actieve stoffen in tijmolie (Thymus vulgaris) overlappen met die van wilde oregano-olie. Een in-vitro-onderzoek toonde aan dat de twee oliën een synergetische antimicrobiële werking hebben tegen Salmonella typhimurium en Staphylococcus aureus [62].

Hypericum perforatum

Een Staphylococcus aureus-infectie kan mogelijk effectief behandeld worden met oregano-olie en sint-janskruid (Hypericum perforatum). In-vitro-onderzoek toont een synergetische antimicrobiële werking aan tussen alcoholextracten van de twee kruiden. Onderzoek naar natuurlijke alternatieven voor de behandeling van Staphylococcus aureus-infecties is interessant omdat enkele Staphylococcus aureus-stammen antibioticumresistentie hebben opgebouwd [63].

Vaccinium macrocarpon

Cranberry (Vaccinium macrocarpon), ook wel veenbes genoemd, heeft een antibacteriële synergie met oregano. In-vitro-onderzoek toonde aan dat waterextracten van de bes en het kruid effectief de groei van de bacterie Helicobacter pylori kunnen remmen [64].

1.           Nayely Leyva-López, Erick Gutiérrez-Grijalva, Gabriela Vazquez-Olivo, J. Heredia. Essential Oils of Oregano: Biological Activity beyond Their Antimicrobial Properties. Molecules. 14 juni 2017;22(6):989.

2.           Burt SA, Vlielander R, Haagsman HP, Veldhuizen EJA. Increase in Activity of Essential Oil Components Carvacrol and Thymol against Escherichia coli O157:H7 by Addition of Food Stabilizers. J Food Prot. 1 mei 2005;68(5):919–26.

3.           Ait-Ouazzou A, Espina L, Gelaw TK, Lamo-Castellví S de, Pagán R, García-Gonzalo D. New insights in mechanisms of bacterial inactivation by carvacrol. J Appl Microbiol. 2013;114(1):173–85.

4.           Burt SA, van der Zee R, Koets AP, de Graaff AM, van Knapen F, Gaastra W, e.a. Carvacrol Induces Heat Shock Protein 60 and Inhibits Synthesis of Flagellin in Escherichia coli O157:H7. Appl Environ Microbiol. 15 juli 2007;73(14):4484–90.

5.           Nostro A, Roccaro AS, Bisignano G, Marino A, Cannatelli MA, Pizzimenti FC, e.a. Effects of oregano, carvacrol and thymol on Staphylococcus aureus and Staphylococcus epidermidis biofilms. J Med Microbiol. 1 april 2007;56(4):519–23.

6.           Khan ST, Khan M, Ahmad J, Wahab R, Abd-Elkader OH, Musarrat J, e.a. Thymol and carvacrol induce autolysis, stress, growth inhibition and reduce the biofilm formation by Streptococcus mutans. AMB Express. december 2017;7(1):49.

7.           Hejazinia F, Fozouni L, Azami NS, Mousavi S. The Anti-Biofilm Activity of Oregano Essential Oil Against Dental Plaque-Forming Streptococcus mutans In Vitro and In Vivo. J Kermanshah Univ Med Sci [Internet]. 1 november 2020 [geciteerd 13 juli 2021];24(3). Beschikbaar op: https://sites.kowsarpub.com/jkums/articles/107680.html

8.           Kouidhi B, Zmantar T, Bakhrouf A. Anticariogenic and cytotoxic activity of clove essential oil (Eugenia caryophyllata) against a large number of oral pathogens. Ann Microbiol. december 2010;60(4):599–604.

9.           Aires A, Barreto AS, Semedo-Lemsaddek T. Antimicrobial Effects of Essential Oils on Oral Microbiota Biofilms: The Toothbrush In Vitro Model. Antibiotics. 29 december 2020;10(1):21.

10.         Xu J, Zhou F, Ji B-P, Pei R-S, Xu N. The antibacterial mechanism of carvacrol and thymol against Escherichia coli. Lett Appl Microbiol. september 2008;47(3):174–9.

11.         de Souza GH de A, dos Santos Radai JA, Mattos Vaz MS, Esther da Silva K, Fraga TL, Barbosa LS, e.a. In vitro and in vivo antibacterial activity assays of carvacrol: A candidate for development of innovative treatments against KPC-producing Klebsiella pneumoniae. Galdiero M, redacteur. PLOS ONE. 22 februari 2021;16(2):e0246003.

12.         Lombrea A, Antal D, Ardelean F, Avram S, Pavel IZ, Vlaia L, e.a. A Recent Insight Regarding the Phytochemistry and Bioactivity of Origanum vulgare L. Essential Oil. Int J Mol Sci. 17 december 2020;21(24):9653.

13.         Chun S-S, Vattem DA, Lin Y-T, Shetty K. Phenolic antioxidants from clonal oregano (Origanum vulgare) with antimicrobial activity against Helicobacter pylori. Process Biochem. februari 2005;40(2):809–16.

14.         Lockhart SR. Current Epidemiology of Candida Infection. Clin Microbiol Newsl. september 2014;36(17):131–6.

15.         Bhat V, Sharma S, Shetty V, Shastry C, Rao Cv, Shenoy S, e.a. Characterization of herbal antifungal agent, Origanum vulgare against oral Candida spp. isolated from patients with Candida-Associated denture stomatitis: An In vitro study. Contemp Clin Dent. 2018;9(5):3.

16.         Niu C, Wang C, Yang Y, Chen R, Zhang J, Chen H, e.a. Carvacrol Induces Candida albicans Apoptosis Associated With Ca2+/Calcineurin Pathway. Front Cell Infect Microbiol. 30 april 2020;10:192.

17.         Manohar V, Ingram C, Gray J, Talpur NA, Echard BW, Bagchi D, e.a. Antifungal activities of origanum oil against Candida albicans. Mol Cell Biochem. 2001;228(1/2):111–7.

18.         Pilau MR, Alves SH, Weiblen R, Arenhart S, Cueto AP, Lovato LT. Antiviral activity of the Lippia graveolens (Mexican oregano) essential oil and its main compound carvacrol against human and animal viruses. Braz J Microbiol. december 2011;42(4):1616–24.

19.         Mediouni S, Jablonski JA, Tsuda S, Barsamian A, Kessing C, Richard A, e.a. Oregano Oil and Its Principal Component, Carvacrol, Inhibit HIV-1 Fusion into Target Cells. J Virol. 2020;94(15):e00147-20.

20.         Wang L, Wang D, Wu X, Xu R, Li Y. Antiviral mechanism of carvacrol on HSV-2 infectivity through inhibition of RIP3-mediated programmed cell necrosis pathway and ubiquitin-proteasome system in BSC-1 cells. BMC Infect Dis. 11 november 2020;20(1):832.

21.         Force M, Sparks WS, Ronzio RA. Inhibition of enteric parasites by emulsified oil of oregano in vivo. Phytother Res PTR. mei 2000;14(3):213–4.

22.         Davoodi J, Abbasi-Maleki S. Effect of Origanum vulgare Hydroalcoholic Extract on Giardia lamblia Cysts Compared with Metronidazole in Vitro. Iran J Parasitol. september 2018;13(3):486–92.

23.         Ponce-Macotela M, Rufino-González Y, González-Maciel A, Reynoso-Robles R, Martínez-Gordillo MN. Oregano (Lippia spp.) kills Giardia intestinalis trophozoites in vitro: antigiardiasic activity and ultrastructural damage. Parasitol Res. mei 2006;98(6):557–60.

24.         Michiels J, Missotten J, Van Hoorick A, Ovyn A, Fremaut D, De Smet S, e.a. Effects of dose and formulation of carvacrol and thymol on bacteria and some functional traits of the gut in piglets after weaning. Arch Anim Nutr. april 2010;64(2):136–54.

25.         Du E, Wang W, Gan L, Li Z, Guo S, Guo Y. Effects of thymol and carvacrol supplementation on intestinal integrity and immune responses of broiler chickens challenged with Clostridium perfringens. J Anim Sci Biotechnol. december 2016;7(1):19.

26.         Gustafsson Bragde H. Biomarkers of Inflammation and Intestinal Mucosa Pathology in Celiac Disease [Internet]. Linköping: Linköping University Electronic Press; 2019 [geciteerd 14 juli 2021]. (Linköping University Medical Dissertations; vol. 1672). Beschikbaar op: http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:liu:diva-156088

27.         Landa P, Kokoska L, Pribylova M, Vanek T, Marsik P. In vitro anti-inflammatory activity of carvacrol: Inhibitory effect on COX-2 catalyzed prostaglandin E2 biosynthesisb. Arch Pharm Res. januari 2009;32(1):75–8.

28.         Inoue H, Tanabe T, Umesono K. Feedback Control of Cyclooxygenase-2 Expression through PPAR?. J Biol Chem. september 2000;275(36):28028–32.

29.         Sharma AM, Staels B. Peroxisome Proliferator-Activated Receptor ? and Adipose Tissue—Understanding Obesity-Related Changes in Regulation of Lipid and Glucose Metabolism. J Clin Endocrinol Metab. 1 februari 2007;92(2):386–95.

30.         Mueller M, Lukas B, Novak J, Simoncini T, Genazzani AR, Jungbauer A. Oregano: A Source for Peroxisome Proliferator-Activated Receptor ? Antagonists. J Agric Food Chem. 24 december 2008;56(24):11621–30.

31.         Arruri VK, Gundu C, Kalvala AK, Sherkhane B, Khatri DK, Singh SB. Carvacrol abates NLRP3 inflammasome activation by augmenting Keap1/Nrf-2/p62 directed autophagy and mitochondrial quality control in neuropathic pain. Nutr Neurosci. 28 februari 2021;1–16.

32.         Yoshino K, Higashi N, Koga K. Antioxidant and Antiinflammatory Activities of Oregano Extract. J Health Sci. 2006;52(2):169–73.

33.         Yan F, Azizi A, Janke S, Schwarz M, Zeller S, Honermeier B. Antioxidant capacity variation in the oregano ( Origanum vulgare L.) collection of the German National Genebank. Ind Crops Prod. december 2016;92:19–25.

34.         Essential oils desk reference. U.S.A.: Life Science Pub.; 2014.

35.         Haytowitz D, Bhagwat S. Publication?: USDA ARS [Internet]. USDA Database for the Oxygen Radical Capacity (ORAC) of Selected Foods, Release 2. 2010 [geciteerd 21 juli 2021]. Beschikbaar op: https://www.ars.usda.gov/research/publications/publication/?seqNo115=251105

36.         Wang P, Luo Q, Qiao H, Ding H, Cao Y, Yu J, e.a. The Neuroprotective Effects of Carvacrol on Ethanol-Induced Hippocampal Neurons Impairment via the Antioxidative and Antiapoptotic Pathways. Oxid Med Cell Longev. 2017;2017:1–17.

37.         Zare Mehrjerdi F, Niknazar S, Yadegari M, Akbari FA, Pirmoradi Z, Khaksari M. Carvacrol reduces hippocampal cell death and improves learning and memory deficits following lead-induced neurotoxicity via antioxidant activity. Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol. juli 2020;393(7):1229–37.

38.         Parnas M, Peters M, Dadon D, Lev S, Vertkin I, Slutsky I, e.a. Carvacrol is a novel inhibitor of Drosophila TRPL and mammalian TRPM7 channels. Cell Calcium. maart 2009;45(3):300–9.

39.         Ramsey IS, Delling M, Clapham DE. An introduction to TRP channels. Annu Rev Physiol. januari 2006;68(1):619–47.

40.         Chun YL, Kim M, Kim YH, Kim N, Yang H, Park C, e.a. Carvacrol effectively protects demyelination by suppressing transient receptor potential melastatin 7 (TRPM7) in Schwann cells. Anat Sci Int. maart 2020;95(2):230–9.

41.         Peixoto-Neves D, Silva-Alves KS, Gomes MDM, Lima FC, Lahlou S, Magalhães PJC, e.a. Vasorelaxant effects of the monoterpenic phenol isomers, carvacrol and thymol, on rat isolated aorta: Vasorelaxant effects of thymol and carvacrol. Fundam Clin Pharmacol. 13 augustus 2009;24(3):341–50.

42.         Dantas BPV, Alves QL, de Assis KS, Ribeiro TP, de Almeida MM, de Vasconcelos AP, e.a. Participation of the TRP channel in the cardiovascular effects induced by carvacrol in normotensive rat. Vascul Pharmacol. april 2015;67–69:48–58.

43.         Testai L, Chericoni S, Martelli A, Flamini G, Breschi MC, Calderone V. Voltage-operated potassium (Kv) channels contribute to endothelium-dependent vasorelaxation of carvacrol on rat aorta. J Pharm Pharmacol. 11 augustus 2016;68(9):1177–83.

44.         Siedle B, Hrenn A, Merfort I. Natural Compounds as Inhibitors of Human Neutrophil Elastase. Planta Med. mei 2007;73(5):401–20.

45.         Braga PC, Dal Sasso M, Culici M, Bianchi T, Bordoni L, Marabini L. Anti-Inflammatory Activity of Thymol: Inhibitory Effect on the Release of Human Neutrophil Elastase. Pharmacology. 2006;77(3):130–6.

46.         Pereira E, Guerreiro M, Santana F, Pinheiro N, Capello T, Lopes F, e.a. The role of monoterpenes derived from essential oils in lung alteration in a model of emphysema. In: 33 Mechanisms of Lung Injury and Repair [Internet]. European Respiratory Society; 2016 [geciteerd 15 juli 2021]. p. PA4022. Beschikbaar op: http://erj.ersjournals.com/lookup/doi/10.1183/13993003.congress-2016.PA4022

47.         Natural Medicines - Professional [Internet]. Oregano. [geciteerd 21 juli 2021]. Beschikbaar op: https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com/databases/food,-herbs-supplements/professional.aspx?productid=644#pharmacokinetics

48.         Javed H, Meeran MFN, Jha NK, Ojha S. Carvacrol, a Plant Metabolite Targeting Viral Protease (Mpro) and ACE2 in Host Cells Can Be a Possible Candidate for COVID-19. Front Plant Sci. 16 februari 2021;11:601335.

49.         Ghitea TC, Bungau S, Tit DM, Purza L, Otrisal P, Aleya L, e.a. The Effects of Oregano Oil on Fungal Infections Associated with Metabolic Syndrome. Rev Chim. 7 februari 2020;71(1):335–41.

50.         Mullish BH, Williams HR. Clostridium difficile infection and antibiotic-associated diarrhoea. Clin Med. juni 2018;18(3):237–41.

51.         Mooyottu S, Flock G, Upadhyay A, Upadhyaya I, Maas K, Venkitanarayanan K. Protective Effect of Carvacrol against Gut Dysbiosis and Clostridium difficile Associated Disease in a Mouse Model. Front Microbiol. 21 april 2017;8:625.

52.         Vieira-Potter VJ. Inflammation and macrophage modulation in adipose tissues: Adipose tissue macrophage modulation. Cell Microbiol. oktober 2014;16(10):1484–92.

53.         Ghitea TC, El-Kharoubi A, Ganea M, Bimbo-Szuhai E, Nemeth TS, Ciavoi G, e.a. The Antimicrobial Activity of Origanum vulgare L. Correlated with the Gastrointestinal Perturbation in Patients with Metabolic Syndrome. Molecules. 8 januari 2021;26(2):283.

54.         Alavinezhad A, Khazdair MR, Boskabady MH. Possible therapeutic effect of carvacrol on asthmatic patients: A randomized, double blind, placebo-controlled, Phase II clinical trial. Phytother Res. januari 2018;32(1):151–9.

55.         Alavinezhad A, Hedayati M, Boskabady MH. The effect of Zataria multiflora and carvacrol on wheezing, FEV1 and plasma levels of nitrite in asthmatic patients. Avicenna J Phytomedicine. december 2017;7(6):531–41.

56.         Oregano. In: Drugs and Lactation Database (LactMed) [Internet]. Bethesda (MD): National Library of Medicine (US); 2006 [geciteerd 14 juli 2021]. Beschikbaar op: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK501844/

57.         Llana-Ruiz-Cabello M, Maisanaba S, Puerto M, Pichardo S, Jos A, Moyano R, e.a. A subchronic 90-day oral toxicity study of Origanum vulgare essential oil in rats. Food Chem Toxicol. maart 2017;101:36–47.

58.         Rosato A, Vitali C, Gallo D, Balenzano L, Mallamaci R. The inhibition of Candida species by selected essential oils and their synergism with amphotericin B. Phytomedicine. augustus 2008;15(8):635–8.

59.         Rosato A, Vitali C, Piarulli M, Mazzotta M, Argentieri MP, Mallamaci R. In vitro synergic efficacy of the combination of Nystatin with the essential oils of Origanum vulgare and Pelargonium graveolens against some Candida species. Phytomedicine. oktober 2009;16(10):972–5.

60.         Rossoni RD, Barros PP de, Alvarenga JA de, Ribeiro F de C, Velloso M dos S, Fuchs BB, e.a. Antifungal activity of clinical Lactobacillus strains against Candida albicans biofilms: identification of potential probiotic candidates to prevent oral candidiasis. Biofouling. 7 februari 2018;34(2):212–25.

61.         Zwolinska-Wcislo M, Brzozowski T, Mach T, Budak A, Trojanowska D, Konturek PC, e.a. Are probiotics effective in the treatment of fungal colonization of the gastrointestinal tract? Experimental and clinical studies. J Physiol Pharmacol Off J Pol Physiol Soc. november 2006;57 Suppl 9:35–49.

62.         Stojkovic D, Glamoclija J, Ciric A, Nikolic M, Ristic M, Siljegovic J, e.a. Investigation on antibacterial synergism of Origanum vulgare and Thymus vulgaris essential oils. Arch Biol Sci. 2013;65(2):639–43.

63.         Bahmani M, Taherikalani M, Khaksarian M, Rafieian-Kopaei M, Ashrafi B, Nazer M, e.a. The synergistic effect of hydroalcoholic extracts of Origanum vulgare , Hypericum perforatum and their active components carvacrol and hypericin against Staphylococcus aureus. Future Sci OA. maart 2019;5(3):FSO371.

64.         Lin YT, Kwon YI, Labbe RG, Shetty K. Inhibition of Helicobacter pylori and associated urease by oregano and cranberry phytochemical synergies. Appl Environ Microbiol. december 2005;71(12):8558–64.